Brandevoort metselt richting voltooiing, slimme wijk komt eraan: ‘succesvol concept Brandevoort verdient het niet te worden gedumpt’

HELMOND – Sinds 2006 zijn er in Helmond niet meer zoveel nieuwe huizen opgeleverd en in aanbouw geweest als in 2021. Brandevoort wordt in razend tempo af gemaakt. De slimme wijk staat in de steigers. Is het een misstap om daar iets heel anders van te maken dan succesnummer Brandevoort?

Pas stonden er zestien metselaars tegelijk op de bouwplaats in Liverdonk. 48.000 stenen zijn er in twee weken weggewerkt. En zo kon vrijdag weer een hoogste punt worden gevierd.

 

 

“Het masterplan Brainport Smart District breekt drastisch met het originele masterplan Brande­voort.
Wij verbazen ons hierover.”

Derk van der Laan en Joop de Haan, sociaal geograaf en stadssocioloog –

 

Projectontwikkelaar Robert Hellings en de Helmondse bouwwethouder Gaby van den Waardenburg op de bouwplaats in Liverdonk.

Robert Hellings is een tevreden man. Enthousiast strooit hij met aantallen en soorten woningen en verkoop- en bouwstartmomenten in de Brandevoortse buurten Hazenwinkel, Liverdonk en De Veste (zie de informatie in de kaart hieronder). ,,Alles is in voorbereiding of in aanbouw”, zegt de Helmondse projectontwikkelaar.

 

Ontwikkelen, verkopen, bouwen, ontwikkelen, verkopen, bouwen… door, door, door. Honderd woningen per jaar en Brandevoort is binnen tien jaar klaar. Dat mantra verkondigde Hellings in 2019 toen hij aan de slag ging om de Helmondse Vinex-wijk af te bouwen. Corporatie WoCom, bouwbedrijven Wijnen en Van Wanrooij en particulieren bouwen er ook volop. Hellings’ bedrijf Cedrus Vastgoed neemt echter het gros van de resterende projecten voor zijn rekening in de succesvolle wijk die 25 jaar geleden is bedacht.

 

Stand van zaken bouwprojecten van Cedrus Vastgoed in de Helmondse wijk Brandevoort per februari 2022.

Waar Brandevoort vooral ruimte biedt voor kopers met een behoorlijke portemonnee, is nu meer variatie te vinden in de plannen. ,,We hebben beter gekeken naar de markt”, aldus Hellings. Op het bouwterrein in Liverdonk wijst hij op de levensloopbestendige woningen. Daar is veel vraag naar. Op de plattegrond van Hazenwinkel is een hofje geschetst met ruimte voor levensloopbestendige sociale huurwoningen. ,,Dat doen we samen met woCom.”

Gemengde wijken
Op de plattegronden zijn betaalbare koopwoningen voor starters, middenhuur en sociale huur te vinden in allerlei typen woningen en appartementen voor jong en oud. Mixen en doorstromen zijn de toverwoorden om wijken leefbaar te houden en de woningmarkt van het slot te krijgen.

Maar het is een illusie te denken dat in bestaande wijken mixen makkelijk is. Zo zullen er in Dierdonk niet  veel sociale huurders terechtkomen, net zo min als kopers met een dikke beurs in de Leonardusbuurt. ,,Bij bestaande bouw is het lastig”, geeft de Helmondse bouwwethouder Gaby van den Waardenburg toe. Bij nieuwbouw met meer dan vijftig woningen moet tegenwoordig 30 procent bestaan uit sociale huur.

Verhuizen soms lastig
Grote huizen vrij maken voor gezinnen en mensen die alleen of met zijn tweetjes zijn naar kleine woningen krijgen, valt ook niet mee. ,,We kijken of er handvatten zijn om doorstroming te stimuleren”, aldus Van den Waardenburg. ,,Dat is best moeilijk. Mensen zijn gehecht aan een huis, hun tuintje en de buurt. Of ze hebben een grote woning voor een redelijke prijs. Misschien willen ze best verhuizen als ze hun huur kunnen meenemen.” Het is volgens haar het onderzoeken waard, net als het splitsen van woningen.

 

Linker foto: Een aantal van de 63 woningen van Leef Liverdonk die afgelopen zomer zijn opgeleverd, daar tegenover zijn 31 woningen van Living Liverdonk in aanbouw.

Hellings treintje rijdt volgens schema. Alleen de slimme wijk aan de andere kant van het spoor heeft het nog niet aangedaan. Maar Brainport Smart District, zoals de proeftuin voor nieuwe manieren van bouwen, samenleven, verduurzamen en vervoer officieel heet, staat nu wel echt in de steigers. In maart komen de eerste woningen van het eerste woonhofje.

Slimme wijk is geen Brandevoort
Sjef Jonkers, van 1986 tot 1998 wethouder stedelijke ontwikkeling, vindt het onbegrijpelijk dat de plannen die zijn team destijds heeft gemaakt in de prullenbak belanden. Simpel gezegd zouden stukken van de succeswijk Brandevoort aan de ene kant van het spoor gekopieerd worden naar de andere kant. Nu ligt er een heel andere opzet. Brandevoort wordt niet afgemaakt en de samenhang met BSD ontbreekt helemaal, voor Jonkers’ gevoel.

‘Ik ben geschrokken van de voorgestelde stedenbouwkundige opzet. Het is mijn vaste overtuiging dat de doelstellingen van het BSD pas echt goed overkomen, als je juist van de nog te realiseren deelplannen van het Brabantse dorp Brandevoort de nationale proeftuin voor innovatief bouwen en wonen weet te maken. We moeten geen twee volstrekt verschillende wijken in deze westelijke rand van Helmond willen maken’,  zijn enkele zinnen uit zijn opiniestuk in het ED.

Grootste neo-wijk ter wereld
Jonkers krijgt nu bijval van sociaal geograaf Derk van der Laan en stadssocioloog Joop de Haan. Als duo Haan & Laan recenseren zij gebiedsontwikkelingen in Nederland. Hun oordeel: ‘Een doorlooptijd van 25 jaar maakt een gebiedsontwikkeling gevoelig voor nieuwe trends. Het masterplan Brainport Smart District breekt drastisch met het originele masterplan Brandevoort. Wij verbazen ons hierover. Het succesvolle concept Brandevoort verdient niet te worden gedumpt. Met de negentiende-eeuwse invulling aan de noordkant was Brandevoort de grootste neo-wijk ter wereld geworden!’

Wethouder Cathalijne Dortmans – verantwoordelijk voor BSD – verzekert dat het echt geen ratjetoe aan stijlen wordt. Verder hield ze de politiek voor dat het juist bij dit plan niet alleen gaat om bouwen en winst maken – ‘meer planet and people, minder profit’. ,,Helmond heeft vaker lef getoond met bijzondere projecten. Je moet het oude, vertrouwde durven loslaten en met vallen en opstaan werken aan vernieuwingen die er in de toekomst toe doen.”

Helmond als voorbeeld
Helmond kan ook hier weer een voorbeeld en voorloper worden, is zij van mening. De verwachting is dat er veel geleerd kan worden van de wijk van de toekomst. En dat-ie busladingen kijkers gaat trekken, net zoals de kubuswoningen, Dierdonk en Brandevoort dat deden. Bij het Nationaal Groeifonds hoopt Dortmans een kleine twintig miljoen euro los te krijgen voor BSD. 

Het woord is aan de Helmondse politiek. Die moet zijn zegen geven aan het masterplan. Stoppen met BSD lijkt geen optie meer. Al kan het ontbreken van geld een spaak in het wiel worden.

Bouwen, bouwen, bouwen…
2226 woningen heeft Helmond er de afgelopen 4 jaar bij gekregen. Vorig jaar zijn er 690 nieuwe huizen opgeleverd. Dat is het hoogste aantal sinds 2006. Vanaf 1 januari 2022 zijn er al 838 woningen in aanbouw. De komende 2 jaar zullen er nog minimaal 1800 woningen worden bijgebouwd.

 

Bron:
© Artikel: ED – Bianca Clerx
© Foto’s: Sem Wijnhoven/DCI Media